Een familieopstelling kan je zien als een levende foto. Het doel van een opstelling is om onbewuste dynamieken zichtbaar te maken. Bij een opstelling heb je altijd

• een vraagsteller
• de opsteller
• de representanten

De opstelling start met een kort gesprek tussen de opsteller en de vraagsteller over de vraag van de vraagsteller. Om een opstelling te kunnen begeleiden heeft de opsteller een helder zicht nodig op het systeem van de vraagsteller. Daarna zal de opsteller de vraagsteller uitnodigen om zijn intern beeld van de situatie op te stellen en hiervoor mensen te kiezen die de belangrijkste elementen van zijn systeem willen representeren. In een familiesysteem zijn dat meestal de vader, moeder, broers, zussen, kinderen, …. In een organisatieopstelling kunnen dat de collega’s, leidinggevende(n), raad van bestuur, producten of diensten van de organisatie zijn. Ook kunnen thema’s opgesteld worden, bijvoorbeeld het verlangen, het verleden, de last, de burn-out, de concurrentie, verschillende keuzemogelijkheden, … De vraagsteller stelt de representanten op in de ruimte zoals hij zelf de situatie beleeft. Hij is tijdens het opstellen niet alleen met de representanten en met zichzelf in contact, maar ook met het krachtenveld daar omheen. De representanten verschaffen informatie over wat zij ervaren op hun plek in relatie tot de andere representanten. Hierdoor wordt de onderliggende dynamiek van het systeem zichtbaar. Door herkenning van de dynamiek is verandering mogelijk, waardoor de energie weer kan stromen. Het systeem kan herstellen wanneer een gezonde plek voor alle leden is gevonden.

Na de opstelling gaat het proces verder. De ervaring, het inzicht en het gevoel van de opstelling hebben vaak duurzaam effect op de deelnemers. Opstellingen werken ook verder op onbewust niveau. Het beeld van de nieuwe situatie, dat de opstelling liet zien, brengt nieuwe veranderingen op gang.

Een opstelling is een methodiek die kan werken voor alle vragen die te maken hebben met een ‘systeem’. Dit kan dus zowel gaan over familie-, team-, organisatie-, loopbaan-, netwerk-, school-, maatschappij- en andere systemen. Er kunnen ook thema’s opgesteld worden: trauma’s, ziekte, gezondheid, burn-out, levensopdrachten, de opwarming van de aarde, landen van herkomst, enz…

Het is belangrijk dat de gestelde vraag voor de vraagsteller van belang is, er een zekere prangendheid een emotionele lading aan verbonden is.

Iedereen kan representant zijn. Je hoeft niet over speciale vaardigheden te beschikken. Als representant word je door de vraagsteller op een bepaalde plek in de ruimte gezet. Ook kan het zijn dat de opsteller je vraagt om zelf, intuïtief een plek te kiezen. Vervolgens laat je de plek op je inwerken. Tijdens een opstelling ‘scan’ je als het ware voortdurend je gevoelens en laat je alle lichamelijke sensaties, gevoelens, innerlijke beelden of symptomen toe. Sta je stevig of wankel? Bemerk je een bepaalde warmte, of benauwdheid, stijfheid of wat dan ook? Staar je naar een bepaalde plek? Voel je je betrokken bij de andere representanten of heb je het gevoel dat je er niet bij hoort? Als je helemaal niets voelt dan is dat ook OK. Volg gewoon wat je waarneemt en voelt -zonder oordeel of verwachtingen. Wanneer de opsteller daarom vraagt, kan je weergeven wat je gewaar wordt op die plek in het systeem dat opgesteld wordt. Als representant ervaar je hoe sterk de impulsen in dit veld kunnen zijn. Via de informatie van de representanten wordt duidelijk waar het systeem geblokkeerd zit en of en hoe er naar een helende beweging kan worden gegaan.